علت و درمان سرگیجه

سرگیجه یکی از شایع‌ترین علائمی است که اغلب افراد در طول زندگی خود تجربه می‌کنند. این حالت ممکن است به صورت ناگهانی رخ دهد و گاهی اوقات می‌تواند نشان‌دهنده یک مشکل پزشکی جدی باشد. در این مقاله، به بررسی علل سرگیجه ناگهانی و دلایلی که باعث می شوند به سرگیجه دچار شویم می‌پردازیم. برای درک بهتر، ابتدا باید سرگیجه را به طور کامل درک کنیم.

سرگیجه چیست؟ علت سرگیجه ناگهانی

سرگیجه یک احساس ناخوشایند است که باعث می‌شود فرد تصور کند که دنیا در اطراف او در حال چرخش است یا او خودش در حال چرخیدن است. این حالت ممکن است همراه با تعادل نامناسب، افت قدرت، تهوع یا استفراغ باشد.

علت سرگیجه

سرگیجه ناگهانی می‌تواند ناشی از مشکلات مختلفی باشد، از جمله:

🟨 آسیب دیدگی گوش درونی: آسیب به گوش درونی می‌تواند منجر به سرگیجه شود. این آسیب می‌تواند ناشی از عفونت، تومور، یا مصرف برخی از داروها باشد.

🟨 میگرن : میگرن یک نوع سردرد شدید است که ممکن است با سرگیجه همراه باشد.

🟨 لابیرنتیت: لابیرنتیت گاهی پس از یک عفونت مثل سرماخوردگی یا آنفلوآنزا اتفاق می‌افتد. پزشک ممکن است یک دوره کوتاه دارو یا یک آنتی‌هیستامین تجویز کند.

🟨 نورونیت یا نوریت وستیبولار: این شرایط زمانی رخ می‌دهد که یک عصب در گوش درونی به نام عصب وستیبولار، معمولاً به دلیل یک عفونت ویروسی، التهاب پیدا می‌کند. علائم ممکن است شامل سرگیجه، تهوع و عدم ثبات باشد. این مشکل بر شنوایی فرد تأثیر نمی‌گذارد. براساس تحقیقات سال ۲۰۲۰، نوریت وستیبولار ممکن است از چند روز، چند هفته یا چندماه به طول انجامد. پزشک ممکن است علائم فوری را با یک دوره سه روزه داروی ضد تهوع، یک آنتی‌هیستامین یا یک بنزودیازپین درمان کند.

🟨 بیماری منییر: این بیماری پیشرونده گوش درونی می‌تواند منجر به از دست دادن شنوایی شود. علت اصلی بیماری منییر هنوز نامشخص است، اما علائم به دلیل تجمع مایع در قسمتی از گوش درونی به نام لابیرنت اتفاق می‌افتد. علائم شامل سرگیجه، آکوفنیس یا صدای زنگ زدن در گوش و احساس فشار یا سیری در گوش است. درمان‌ها ممکن است شامل داروها، تغییرات در رژیم غذایی و اگر امکان پذیر باشد، کاهش سطح استرس و اضطراب باشد.

🟨 فشار خون پایین: سرگیجه ناگهانی می‌تواند نتیجه فشار خون پایین باشد. فرد ممکن است از فشار خون پس از غذا رنج ببرد. زمانی که فشار خون پس از وعده غذایی کاهش می‌یابد. این موضوع بیشتر در میان افراد سالمند برجسته است. یا فرد ممکن است از فشار خون وضعیتی رنج ببرد. این شامل احساس سرگیجه پس از ایستادن به سرعت است، که به دلیل کاهش ناگهانی فشار خون به دلیل تغییر در موقعیت اتفاق می‌افتد.

علائم دیگری از فشار خون پایین شامل:

⭕️ ضعف

⭕️ سردرد

⭕️ دید مبهم

⭕️ احساس سردرگمی

⭕️ تهوع می‌شود.

این علائم ممکن است در صبح  در طول ورزش، پس از یک وعده غذایی بزرگ و هنگام استرس یا اضطراب بیشتر شوند.

پزشکان گاهی فشار خون پایین را با دارو درمان می‌کنند. آنها همچنین ممکن است پیشنهاد کنند:

⭕️ همیشه مایعات بدن را جبران کنید

⭕️ در طی هوای گرم از فعالیت سنگین خودداری کنید

⭕️ با قرار دادن سر کمی بالاتر از بدن بخوابید.

🟨 اختلال پانیک: یک فرد با اختلال پانیک، حملات پانیکی را تجربه می‌کند که حملات ناگهانی و مکرری از ترس شدید هستند و می‌توانند چند دقیقه به طول انجامد. حملات پانیک می‌توانند علائم فیزیکی را ایجاد کنند که به سرعت بوجود می‌آیند و تشدید می‌شوند، از جمله:

⭕️ احساس سرگیجه یا سبکی سر

⭕️ تپش یا ضربان سریع قلب

⭕️ درد در سینه یا شکم

⭕️ ضعف در پاها

⭕️ تهوع

⭕️ عرق کردن

⭕️ لرز و تکان خوردن

⭕️ احساس قطعی از افکار یا محیط اطراف

🟨 سایر علل سرگیجه ناگهانی: علل دیگری برای این موضوع وجود دارد، از جمله:

⭕️ سرگیجه با داروها، به عنوان یک عارضه جانبی

⭕️ خستگی ناشی از گرما

⭕️ تشنگی

⭕️ استرس، اضطراب، خشم، و ترس

⭕️ کمبود آهن در خون

⭕️ بیماری حرکتی

⭕️ عفونت‌های گوش

⭕️ میگرن

⭕️ قند خون پایین، در افراد مبتلا به دیابت

تغییر داروی مشکل‌ساز یا درمان مشکل سلامتی زمینه ای سرگیجه را در این موارد حل می‌کند.

🟨 پیچیدگی‌ها:همه حالات سرگیجه دلیل شناخته شده‌ای ندارند. وقتی پزشک نمی‌تواند مشکل زمینه‌ای را شناسایی کند، ممکن است باعث بروز پیچیدگی‌های بیشتر شود. پیچیدگی اصلی سرگیجه خود شامل ناپایدار شدن و سقوط است.  گاهی اوقات، مشکلات تعادلی که در نتیجه شرایط گوش داخلی مانند labyrinthitis یا neuritis vestibular ایجاد می‌شوند، ممکن است مدت زمان طولانی، حتی چندین سال، به طول انجامد.

راه های درمان موقت و دائم سرگیجه

برای درمان سرگیجه دو نوع درمان موقت و دائم وجود دارد. در ادامه هر دو راه را بررسی میکنیم:

درمان موقت سرگیجه

🟦 تمرینات تعادلی: تمرینات تعادلی می‌توانند به بهبود سرگیجه کمک کنند. به عنوان مثال، تمرینات چشمی شامل نگاه کردن به یک نقطه ثابت در فاصله‌های مختلف و با سرعت‌های متفاوت و تمرینات تعادلی پستو-استاتیک شامل تمرینات ماندن در حالت‌های مختلف تعادلی مانند ایستادن با یک پا، می‌باشد.

🟦 تغییرات در سبک زندگی و رژیم غذایی: تغییر در سبک زندگی و رژیم غذایی می‌تواند تأثیر قابل توجهی در کاهش سرگیجه داشته باشد. مصرف مواد غذایی حاوی عوامل محرک مثل قهوه، الکل و سیگار باید کاهش یابد. همچنین، توجه به مصرف غذاهای سالم و منظم، شامل میوه‌ها، سبزیجات، ماهی، و غلات، می‌تواند بهبود در علائم سرگیجه را به همراه داشته باشد.

🟦 تمرینات استراحت و آرامش: استراحت کافی و مراقبت از خود بسیار مهم است. در صورت حمله سرگیجه، استراحت در یک محیط آرام و خلوت به بهبود سریعتر کمک می‌کند. همچنین، تمرینات آرام بخش مانند مدیتیشن، تمرکز بر تنفس عمیق، تمرینات تمدید و استراحت عضلات نیز می‌توانند به کاهش سرگیجه کمک کنند.

🟦 مصرف داروهای ضدسرگیجه: در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهای ضدسرگیجه تجویز کند. این داروها شامل آنتی‌هیستامین‌ها، ضدترشحات، و دیگر داروهای ضدسرگیجه هستند. با توجه به شدت و نوع سرگیجه، پزشک تعیین خواهد کرد که کدام دارو برای شما مناسب است.

درمان دائمی سرگیجه

در صورتی که درمان موقتی برای سرگیجه موثر نباشد یا سرگیجه از نوع دائمی باشد، به درمان دائمی نیاز است. در ادامه، به توضیح راهکارها و روش‌های درمان دائمی سرگیجه می‌پردازیم.

🟥 مانورهای کریستالیزه شدن: مانورهای کریستالیزه شدن یا تکنیک‌های منظم‌سازی گوشک‌ها، به تنظیم سیستم تعادلی در داخل گوشک ها کمک می‌کنند. مثالی از این تکنیک‌ها، مانور اپلیکاسیون سمیت است که در آن یک سری حرکات خاص با هدف تحریک حسگرهای تعادلی در داخل گوشک‌ها انجام می‌شود. این تمرینات توسط پزشک یا توسط متخصص فیزیوتراپیست تعیین و تمرین می‌شوند.

🟥 جراحی: در برخی موارد سرگیجه شدید و مزاحم می‌تواند نیاز به جراحی داشته باشد. به عنوان مثال، در برخی از موارد سرگیجه ناشی از پروپستیس کانالی‌ است که با انجام جراحی می‌توان آن را بهبود بخشید.

🟥 تزریق داروها به داخل گوشک‌ها: در برخی موارد، تزریق داروها به داخل گوشک‌ها می‌تواند بهبود را در سرگیجه‌های خاصی ایجاد کند. مثلاً، تزریق داروها به سیستم لابیرینتی داخل گوشک‌ها می‌تواند در کاهش سرگیجه ناشی از بیماری منییر بهبود ایجاد کند.

در نهایت، باید توجه داشت که این روش‌ها و راهکارها برای هر فرد به صورت متفاوت کارایی دارند و باید توسط پزشک معالج  بررسی شوند. همچنین، هرگونه درمان باید با هماهنگی و نظارت پزشک تخصصی انجام شود.

جمع بندی

🟪 سرگیجه ناگهانی ممکن است ناشی از مشکلات در گوش داخلی، فشار خون، یا مشکلات سلامت روان باشد، اما می‌تواند ناشی از مجموعه دیگری از علل نیز باشد.

🟪 سرگیجه یا چرخش ناگهانی می‌تواند نشان‌دهنده نیاز به مراقبت‌های پزشکی فوری باشد، به خصوص اگر همراه با دشواری در راه رفتن، صحبت کردن، دیدن، یا شنیدن، بی‌حسی، یا سردرد شدید رخ دهد.

🟪 سرگیجه ممکن است به خودی خود از بین برود، اما پیشنهاد می‌شود که با پزشک مشورت کنید، به خصوص اگر علائم دیگری نیز داشته باشید یا سرگیجه دوباره رخ دهد.